تعريف شقاق مقعد
شقاق مقعد یا فیشر آنال به پارگی مخاط کانال مقعدی گفته می شود که معمولا به دنبال یبوست یا اسهال شدید اتفاق می افتد و یک مشکل طبی بسیار شایع به شمار می رود.
این پارگی معمولا در خط وسط مقعد و بیشتر از همه در پشت رخ می دهد.
به دنبال پارگی مخاط مقعد،بیمار دچار خونریزی و درد شدید در این ناحیه می شود.
همه انسانها در ناحیه مقعد یک اسفنکتر (دریچه) دارند که به داشتن اختیار برای دفع گاز و مدفوع کمک می کند.زمانی که زخمی در ناحیه مقعد ایجاد می شود،این اسفنکتر دچار اسپاسم (گرفتگی – انقباض) می شود و این مسئله درد بیمار را دوچندان خواهد کرد.
علائم شقاق مقعد
مهمترین و شایعترین علائم بیماری شقاق مقعد،درد و خونریزی می باشد.
بیماران در زمان اجابت مزاج درد بسیار شدیدی دارند که گاهی چند ساعت بعد از دفع ادامه پیدا می کند.
گاهی بیماران احساس سوزش شدید مقعد بعد از اجابت مزاج را تجربه می کنند.
خونریزی از ناحیه مقعد به صورت چکیدن خون روشن روی سنگ توالت یا آغشته شدن دستمال به خون در زمان پاک کردن مقعد می باشد.
نکته مهم در مورد خونریزی در بیماری شقاق این است که خون با مدفوع مخلوط نیست و رگه های خون روی مدفوع وجود دارند.
سئولات متداول در مورد شقاق مقعد
در صورت وجود علائم شقاق مقعد باید به پزشک مراجعه کنید تا با معاینه و تایید تشخیص،درمان مناسب برای شما شروع شود.تاخیر در تشخیص و درمان باعث مزمن شدن شقاق و در نتیجه سخت شدن درمان خواهد شد.
با یک معاینه ساده توسط پزشک، این بیماری تشخیص داده می شود و معمولا به سایر اقدامات تشخیصی نیازی نیست.
شقاق حاد در ٩٠ درصد موارد و شقاق مزمن در ٥٠ درصد موارد با درمان طبی بهبود خواهد یافت.برای درمان از ملین ها و پماد های موضعی استفاده خواهد شد.
با وجود تشخیص و درمان نسبتا ساده شقاق مقعد،از خوددرمانی به شدت پرهیز کنید.بیماری های جدی وجود دارند که علائم مشابه شقاق مقعد دارند و عدم تشخیص به موقع آنها برای بیمار خطرات جدی به همراه خواهد داشت.
علاوه بر مصرف داروهای تجویز شده پزشک،نشستن در لگن آب گرم باعث شل شدن اسفنکتر و بهبود درد خواهد شد.این کار را چند نوبت در طول روز به خصوص بعد از اجابت مزاج انجام دهید.
بله.در صورت وجود یبوست مزمن،استفاده از مواد غذایی پر فیبر در رفع یبوست و بهبود شقاق موثر است.استفاده از سبزی جات و میوه های ملین،سالاد کاهو،زیتون و روغن زیتون،گل محمدی،آلو و برگه زردآلو،خاکشیر،سمنو،سبوس و …بسیار مفید می باشند.
بله.مصرف مایعات و آب فراوان در بهبود یبوست بسیار کمک کننده است و همه بیماران باید مقادیر زیاد آب بنوشند.
بهترین کیفیت مدفوع در بیماران شقاق مقعد،مدفوع حجیم و نرم است.برای این کار باید از حجم دهنده های مدفوعی مثل پسیلیوم استفاده کنید.
این دارو از ماده گیاهی به نام اسفرزه تهیه شده است.استفاده از این دارو باعث حجیم و نرم شدن مدفوع می شود.نحوه درست استفاده از این دارو به این صورت است که یک بسته دارو را با یک فنجان آب مخلوط کرده و سپس آن را می خورید.نکته مهم این است که باید در ساعات بعد از مصرف دارو آب زیاد استفاده کنید،در غیر این صورت دارو موثر نخواهد بود.
بله.فعالیتهای بدنی و ورزش مستمر در رفع یبوست و بهبود شقاق موثر است.پیاده روی حداقل سه بار در هفته به شما کمک خواهد کرد.
خیر.بتادین به خاطر داشتن ید،التیام زخم را به تاخیر می اندازد،بنابراین از بتادین در زمان طهارت یا در لگن آب گرم استفاده نکنید.
بله.خشک نگه داشتن مقعد و تمیز کردن مدفوع بعد از طهارت بسیار مهم است.برای این کار از دستمال بهداشتی استفاده کنید.
خیر.برای شستشوی مقعد فقط از آب گرم استفاده کنید و پس از آن با دستمال بهداشتی خودتان را خشک کنید.به هیچ عنوان از صابون و سایر شوینده ها استفاده نکنید چون باعث خشکی پوست اطراف مقعد و خارش خواهند شد.
در مواردی که با درمان طبی،شقاق خوب نمی شود و علائم بیمار رفع نمی گردد،باید بیمار تحت عمل جراحی قرار گیرد.
این جراحی هم مثل سایر اعمال جراحی می تواند برای بیمار عوارضی داشته باشد.این عوارض نادر هستند و مهمترین آنها عبارتند از خونریزی،بی اختیاری دفع گاز و عود بیماری.
بعضی از بیماران که با درمان طبی مشکلشان رفع نشده و از طرفی تمایلی برای جراحی ندارند،استفاده از بوتاکس به آنها پیشنهاد می شود.بوتاکس در واقع سم بوتولینیوم است که توسط پزشک به موضع بیماری تزریق می شود.